Een compilatie uit de werkwijze voor taal met logische opbouw:
- Maak een duidelijk verschil tussen wat een letter is en wat een klank inhoudt.
- Bij kleuters zijn we vooral verkennend en speels bezig met de namen van de letters en is kijken, vergelijken en voelen het belangrijkst.
- De alfabetnamen worden geleerd zoals kinderen deze in hun wereld veel tegenkomen.
- Eenzelfde letter kan er verschillend uitzien of klinken, maar de alfabetnaam is altijd gelijk.
- Start bij jonge kinderen met de hoofdletters, daarna blokletters en als laatste schrijfletters. Dat zijn de verschillende verschijningsvormen van de 26 letters van ons alfabet.
- Als er geluisterd wordt naar de klank van een letter of lettercombinatie plakken we bij de medeklinkers er geen uh-klank achter. Dit geeft veel problemen omdat de uh-klank veel vaker geschreven wordt met de letter e. De medeklinkers worden aangeleerd in combinatie met een klinker erachter.
- Als ik de namen van de letters schrijf dan hoor ik a bee cee (spreek uit see), dee, e, ef, gee, ha, i, jee, ka, el, em, en, o, pee, q (zeg ku), er es, tee, u, vee, wee, x (zeg iks), y (i-grec), zet.
- Ij hoort niet in het alfabet thuis maar bestaat uit de letters i en j. In het alfabet is het de y ( i-grec of ypsilon). Deze kan als klinker i (in ‘baby’) of als medeklinker j (‘yoga’) fungeren.
- Kinderen leren dat je de letters die klinkers genoemd worden, kunt roepen. De andere letters doen mee met de klinkers en heten medeklinkers.
- De klinkers a e i o u klinken als hun naam, in tegenstelling tot de medeklinkers, waarbij we de klinker weg moeten laten uit hun naam om hun klank te kunnen horen.
- De klinkers a, e, i, o, u in hun eentje klinken als in het alfabet en gelijk aan aa, ee, ie, oo, uu. Dit noemen we (beide) ‘lange klank’ maar heeft niets te maken met de tijdsduur van de uitspraak, maar ook niet dat ze er ‘lang’ uitzien.
- De korte klanken van de klinkers noteren we als: ah, eh, ih, oh, uh. We spreken zo over deze korte klanken: “de ah-klank van de a”; “de uh-klank van de letter u”
- 2, 3 of 4 letters ( klinkers + w of j ) die samen een andere klank vormen, noemen we een klinkercombinatie, zoals ei/ij, au/auw/ou/ouw, eu, enz. De ‘letter’ eeuw kan dus niet.
- Een eendelig woord of lettergreep van een woord kan bestaan uit 1 klinker of heeft altijd
- Het spel van klinkers en medeklinkers; de plaats van de medeklinker(s) bepaalt de klank van die de klinkers. Dit en nog veel meer vind je terug in het boek.
|
